Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin (DKC) doğusundaki Goma kentinde M23 isyancıları ile Kongo hükümet güçleri arasında yaşanan şiddetli çatışmalar, sokakların cesetlerle dolmasına neden olurken hastaneler artan yaralı sayısıyla başa çıkmakta zorlanıyor.

Başkent Kinşasa’da, uluslararası toplumun hareketsizliğini protesto eden göstericiler Salı günü Ruanda, Fransa, Belçika ve ABD büyükelçiliklerine saldırdı.

Birleşmiş Milletler’in (BM) Ruanda tarafından desteklendiğini belirttiği isyancılar, Pazartesi günü Goma’ya girerek kentin kontrolünü ele geçirdiklerini duyurdu. Bu gelişme, Kongo ordusu için büyük bir yenilgi ve yıllardır süregelen çatışmalarda ciddi bir tırmanış anlamına geliyor. Bölgede yüz binlerce insanın yerinden edildiği ve çatışmaların yüzlerce kişinin ölümüne yol açtığı biliniyor.

DKC Kırsal Kalkınma Bakanı Muhindo Nzangi, Kongo ordusunun Goma’nın %80’ini kontrol ettiğini, Ruanda askerlerinin ise kentin dış mahallelerinde veya sınırın diğer tarafında bulunduğunu söyledi.

Demokratik Kongo'da protestocular başkent Kinşasa'daki Ruanda Büyükelçiliğine girdi.

⚫️Ruanda'nın M23 grubunu desteklediği biliniyor. https://t.co/02beGseKnL pic.twitter.com/mVPySMkPIR
— Afroasya Today (@afroasyatoday) January 28, 2025

HASTANELER ÇÖKÜŞÜN EŞİĞİNDE

Salı günü yapılan bir basın toplantısında BM ve diğer insani yardım kuruluşları, Goma’daki hastanelerin aşırı yoğunluk nedeniyle büyük bir kriz yaşadığını duyurdu. Yüzlerce hasta kurşun, havan topu ve şarapnel yaralanmaları nedeniyle tedavi altına alınırken, kentte sokaklarda çok sayıda ceset olduğu bildirildi.

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) DCK’deki acil müdahale koordinatörü Adelheid Marschang, “Şu anda hastanelerde yüzlerce kişi, çoğu kurşun yarası nedeniyle tedavi altında” dedi.

AFP haber ajansının hastane kaynaklarına dayandırdığı bilgiye göre, Pazartesi günü Goma’daki çatışmalarda en az 17 kişi öldü. Sivil toplum örgütleri ve Goma’daki sivil inisiyatifler ise ölü sayısının 25 olduğunu ve en az 375 kişinin yaralandığını belirtiyor.

Save the Children’ın DKC ülke direktörü Greg Ramm, “Bazı mahallelerde sükûnetin sağlandığına dair raporlar alıyoruz, ancak birkaç dakika sonra yeniden top atışlarının olduğu bilgisi geliyor” dedi.

BM İnsani İşler Sözcüsü Jens Laerke ise Goma’daki BM personelinin raporlarına dayanarak, “Kentte ağır silahlar ve havan toplarıyla çatışmalar devam ediyor, sokaklarda çok sayıda ceset var” ifadelerini kullandı.

BÜYÜKELÇİLİKLERE SALDIRILAR

Kenya Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Korir Sing’Oei, “öfkeli protestocuların” Kenya, Uganda ve Güney Afrika büyükelçiliklerine saldırmasını kınadı.

ABD’nin Kinşasa Büyükelçiliği, vatandaşlarına “bulundukları yerde kalmaları ve hareket etmekten kaçınmaları” yönünde çağrı yaptı. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Fransız büyükelçiliğine yapılan saldırıyı “kabul edilemez” olarak nitelendirdi ve bina içerisindeki yangının kontrol altına alındığını duyurdu.

Dünya Gıda Programı (WFP), Goma ve çevresindeki gıda yardımlarının “geçici olarak durdurulduğunu” ve bölgede ciddi gıda kıtlığı endişesi yaşandığını açıkladı.

Ayrıca, Güney Afrika Pazartesi günü üç askerinin çatışmalarda öldüğünü duyurdu. Son bir hafta içinde DKC’de ölen Güney Afrikalı asker sayısının 13’e yükseldiği bildirildi.

#SONDAKİKA

Demokratik Kongo'da protestocular Fransa ve Belçika Büyükelçiliğini ateşe verdi. pic.twitter.com/SDipuUV86x
— Afroasya Today (@afroasyatoday) January 28, 2025

MÜLTECİ KRİZİ DERİNLEŞİYOR

Çatışmalar nedeniyle binlerce kişi, DKC’nin doğusundaki insani yardım merkezi konumundaki Goma’dan kaçmaya başladı. Sadece bu yılın başından bu yana yüz binlerce insan evlerini terk etmek zorunda kaldı. Geçtiğimiz yıl ise DKC’nin doğusunda 3 milyondan fazla insan yerinden edilmişti.

Fransa Dışişleri Bakanı Barrot, Sud Radio’ya verdiği röportajda, “Kent büyük bir tehlike altında. Eğer gece boyunca düşmediyse, önümüzdeki günlerde düşebilir. Ruanda silahlarını bırakmalı, bölgeye sükûnet dönmeli ve diyalog yeniden başlamalıdır” dedi.

Bir Goma sakini, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, Pazartesi günü Ruanda ordusuna ait üniformalar giyen askerler gördüğünü belirtti. “Akşam saatlerinde dışarı çıktım ve yeni Ruanda üniformaları giymiş askerleri gördüm” dedi.

RUANDA VE DKC ASKERLERİ ARASINDA SINIR ÇATIŞMASI

Ruanda ile DKC askerleri arasında Goma sınır kapısı yakınlarında karşılıklı ateş açıldığı bildirildi. Ruanda ordusu, Pazartesi günü Gisenyi kentinin eteklerinde beş sivilin öldüğünü ve 25 kişinin ağır yaralandığını açıkladı.

M23 İSYANCI GRUBU VE RUANDA BAĞLANTISI

M23, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğusunda faaliyet gösteren yüzlerce silahlı gruptan biri olup, stratejik maden sahalarının kontrolünü ele geçirmek için mücadele ediyor. Tutsi savaşçılarından oluşan grup, DKC’deki Tutsi azınlığının hakları için savaştığını iddia ediyor.

M23, 2012 yılında Kongo Silahlı Kuvvetleri’nden (FARDC) ayrılan bir grup asker tarafından kuruldu ve kötü muamele gördükleri gerekçesiyle isyan başlattı. Aynı yıl, M23 kısa süreliğine Goma’yı ele geçirdi, ancak BM güçlerinin desteğiyle Kongo ordusu isyancıları geri püskürterek 2013 yılında Ruanda sınırındaki doğu tepelerine çekilmeye zorladı.

DKC hükümeti ve BM, Ruanda Devlet Başkanı Paul Kagame’yi M23’e asker ve silah desteği sağlamakla suçluyor. BM Barış Gücü Şefi Jean-Pierre Lacroix, gazetecilere verdiği demeçte, “M23’ü destekleyen Ruanda birliklerinin Goma’da bulunduğuna şüphe yok. Ancak tam sayılarını belirlemek zor” dedi.

Ruanda ise bu suçlamaları reddederek, DKC’yi, 1994 Ruanda soykırımına karışan isyancı grup Demokratik Ruanda Kurtuluş Güçleri’ni (FDLR) barındırmakla suçluyor.