Uluslararası yayın kuruluşu olan MEE’nin (Middle East Eye) ortaya çıkardığı bilgilere göre, İngiltere’nin 2014 yılında dönemin Muhafazakâr-Liberal Demokrat koalisyon hükümeti, kamuoyuna açıkladığından çok daha ileri giderek, İsrail’in tartışmalı E1 yerleşim planını ilerletmesi durumunda Filistin Devleti’ni tanımayı ciddi şekilde değerlendirmeye karar verdi.

İsrail’in şu anda ilerletmekte olduğu E1 planı, işgal altındaki Batı Şeria’yı fiilen ikiye bölecek. İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich geçtiğimiz salı günü bu planla ilgili, “Bu şekilde Filistin devletini fiilen ortadan kaldırabiliriz” açıklamasında bulunmuştu.

E1 inşa planı ilk olarak 1990’larda ortaya atılmış olsa da, uluslararası toplumdan gelen güçlü tepkiler nedeniyle uygulaması yıllarca ertelendi. Ancak şimdi İsrail planı yeniden canlandırmaya hazırlanıyor.

"İNGİLTERE GECİKMEDEN FİLİSTİN’İ TANIMALI"

İngiltere Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi üyesi İşçi Partili milletvekili Kim Johnson, “Hatta önceki Muhafazakâr hükümet bile, Filistin topraklarının yasa dışı ilhakının artması ve Filistin devletinin yaşama şansının yok edilmesi durumunda Filistin’in tanınması gerektiğini kabul etmişti,” diyerek hükümete gecikmeksizin Filistin’i tanıma çağrısı yaptı.

Eski İsrail Dışişleri Bakanlığı Genel Direktörü ve Başbakan Ehud Barak’ın danışmanlarından olan Alon Liel, İngiltere’nin Filistin devletine destek vermesinin kritik olduğunu belirterek şunları söyledi: “İngiltere’nin iki devletli çözüm ve Filistin’in tanınması konusundaki tutumu, tarihsel sorumluluğu nedeniyle hayati önem taşıyor. İngiltere’nin Filistin’i tanıması, iki devletli çözüm fikrini kurtarabilir.”

İşçi Partisi milletvekili Uma Kumaran ise şunları söyledi: “Gazze’nin tamamen yok edilişine ve Batı Şeria’nın sessiz ilhakına tanıklık ediyoruz. Daha fazla beklenirse, tanınacak ne bir devlet ne de halk kalabilir.”

2014’TE PARLAMENTO OYLAMASI YAPILDI FAKAT HÜKÜMET ADIM ATMADI

Ekim 2014’te İngiltere Avam Kamarası, 274'e karşı 12 oyla Filistin devletinin tanınması lehinde oy kullandı. Ancak hükümet tanımanın “barış süreci için uygun olduğu bir zamanda” yapılacağını söyleyerek uygulamaya geçmedi.

Eski İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn de “Hükümetin Filistin’i tanımayı sürekli ertelemesi utanç vericidir. Filistin’i koşulsuz ve derhal tanımalıyız. Gelecekte bir zaman değil, şimdi,” dedi.

Dışişleri Bakanlığı ise konuya dair yorum yapmaktan kaçınarak İşçi Partisi’nin konuyla ilgili tutumuna işaret etti.

Ancak bu yıl başlarında İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, İngiltere’nin Filistin’i yalnızca “gerçekleşeceğine emin olduğu ve zamanının geldiği” an tanıyacağını söylemişti. Son günlerde ise, İngiltere ve Fransa’nın, haziranda düzenlenecek bir “iki devletli çözüm” konferansında Filistin devletini tanıyabilecekleri yönünde spekülasyonlar arttı.

Lammy geçtiğimiz nisan sonunda İngiltere’nin Fransa ve Suudi Arabistan’la bu konuda görüşmeler yürüttüğünü kabul etti. Milletvekili Kumaran ise şu açıklamayı yaptı: “Bu hükümet, Filistin’i tanımayı adil ve kalıcı bir barışa giden bir adım olarak seçim manifestosuna koydu. Tanıma kararını güçlü şekilde destekliyorum ve parlamentoda, Dış İlişkiler Komitesi'nde ve bakanlarla yaptığım görüşmelerde defalarca dile getirdim.”

Eski kıdemli İngiliz diplomat ve İşçi Partisi’nin Orta Doğu Konseyi başkanı Sir William Patey de, “Artık İngiltere’nin, Fransa ile birlikte Filistin’i tanımasının zamanı geldi. Aksi halde iki devletli çözüm kurtarılamayacak” dedi.

E1 PLANININ GERİ DÖNÜLMEZ SONUÇLARI

ABD ve Avrupa Birliği, yıllardır İsrail hükümetlerini E1 planını uygulamaması yönünde uyarıyor. Çünkü bu plan, iki devletli çözüm umutlarını ciddi şekilde tehlikeye atacak. Plan, işgal altındaki Filistin topraklarında İsrailli yerleşimciler için 3.412 konutun inşasını içeriyor.

E1 planı, Maale Adumim ile Kfar Adumim yerleşimlerini işgal altındaki Doğu Kudüs’e bağlamayı amaçlıyor. Böylece Filistinli topluluklar birbirinden koparılacak ve Batı Şeria’da coğrafi bütünlük büyük ölçüde parçalanacak.

Middle East Eye tarafından yapılan özel haberde, 2014 kararıyla ilgili konuşan bağımsız milletvekili Ayoub Khan’ın, “O an artık geldi. İsrail hükümeti E1’i ilerletiyor — Doğu Kudüs’ü Batı Şeria’dan koparacak, gelecekteki bir Filistin devletini imkânsız hale getirecek yasa dışı bir proje” açıklamalarına yer verildi.

Khan ayrıca şunları ekledi: “E1 planını ve geri dönüşü olmayan sonuçlarını engellemek için, İngiltere derhal Filistin devletini tanımalı ve bu pozisyonunu uluslararası diplomatik arenalarda kararlılıkla savunmalıdır. Gerekirse, Birleşmiş Milletler'de, Filistin’in toprak bütünlüğünü koruyacak ve halkını güvence altına alacak uluslararası koruma güçlerinin gönderilmesini içeren bir karar sunmalıdır.”

İsrail Maliye Bakanı Smotrich geçtiğimiz hafta bir yerleşim konferansında, 2024 yılı içinde 15 bin yeni yerleşim biriminin onaylandığını ve Batı Şeria genelinde yeni yolların inşası için 7 milyar şekel (1.9 milyar dolar) yatırım yapıldığını duyurdu.

Bağımsız milletvekili Adnan Hussain ise şöyle konuştu: “İngiltere hükümeti, İsrail’in E1 yerleşim projesini ilerletmeden önce Filistin devletini tanımak için acil adım atmalıdır. Aksi takdirde bu proje Batı Şeria’yı ortadan ikiye bölecek ve Filistin devleti umudunu tamamen yok edecektir.”

"TANIMA BİR CEZA DEĞİL, BİR HAK MESELESİ OLMALI"

Arap-İngiliz Anlayış Konseyi (CAABU) Direktörü Chris Doyle ise şunu vurguladı: “İngiltere, Filistin’i tanımayı İsrail’in yasa dışı davranışlarına karşı bir ceza olarak görmemeli. İsrail’in işlediği suçlar başka yollarla — örneğin yaptırımlarla — cezalandırılmalıdır.”

“İngiltere, Filistin halkının ulusal haklarını ve kendi kaderini tayin hakkını tanıdığı için Filistin’i tanımalıdır,” dedi.